Grotendeels alle ondernemingen zijn vertrouwd met het begrip jaarrekening, ook wel financieel jaarverslag genoemd. En maar goed ook, want voor velen onder hen is het jaarlijks neerleggen van de jaarrekening een wettelijke verplichting waar ze niet of moeilijk onderuit kunnen. De jaarrekening is een belangrijk en interessant document voor zowel eigenaars als zakenpartners, omdat de inhoud ervan weergeeft hoe het gesteld is met de onderneming.
Op het einde van elk boekjaar (12 maanden, meestal startend vanaf 1 januari) wordt er door het bedrijf een financieel verslag, de jaarrekening, opgesteld. Inhoudelijk bestaat de jaarrekening telkens uit de volgende vier onderdelen: de balans, resultatenrekening, toelichting en sociale balans. De jaarrekening wordt gelezen door stakeholders zoals aandeelhouders, investeerders, klanten, banken,…
De geconsolideerde jaarrekening heeft als doel een overzicht te bieden van de economische activiteit, het eigen vermogen en de resultaten van de volledige vennootschap met elk zijn eigen juridische entiteit, maar afhankelijk van hetzelfde beslissingscentrum (moedervennootschap). (Nationale Bank van België, z.d.)
Iedere vennootschap waarop het algemeen recht inzake consolidatie van toepassing is, moet een geconsolideerde jaarrekening en geconsolideerd jaarverslag opstellen, laten controleren en openbaar maken indien zij, alleen of gezamenlijk, één of meer dochterondernemingen controleert. (Nationale Bank van België, z.d.)
Onder controle over een vennootschap moet worden verstaan, de bevoegdheid in rechte of in feite om een beslissende invloed uit te oefenen op de aanstelling van de meerderheid van de bestuurders of zaakvoerders of op de oriëntatie van het beleid. De vennootschap die een controlebevoegdheid uitoefent over een andere vennootschap wordt de moedervennootschap genoemd. De vennootschap ten opzichte waarvan een controlebevoegdheid bestaat, wordt de dochtervennootschap genoemd. (Nationale Bank van België, z.d.)
Balans: De balans bestaat uit activa en passiva.
De activazijde van de balans bevat alle bezittingen van een bedrijf en wordt gesorteerd op toenemende liquiditeit (omzetbaarheid in geld). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen vaste en vlottende activa.
– Vaste activa zijn lange termijn activa die verondersteld zijn om meer dan één jaar in dienst te blijven. Het zijn investeringen die gedurende een lange tijd in bezit van het bedrijf blijven. Er bestaan 3 soorten: immaterieel (brevetten, licenties, activering van onkosten,…), materieel (machines, gebouwen, voertuigen,…) of financieel (beleggingen op lange termijn, participaties, leningen,…).
– Vlottende activa daarentegen zijn activa die gebonden zijn aan de handelscyclus (activiteit) en die dus binnen maximum één jaar in contanten zullen worden omgezet, verkocht of verbruikt. Het gaat om de voorraden, handelsvorderingen en liquide middelen. Door haar activiteit, zal de onderneming toegevoegde waarde geven aan haar voorraden en daarmee haar schulden afbetalen. Vlottende activa zijn snel omzetbaar in geld en zijn dus de zogenaamde kortetermijnactiva.
De passivazijde bevat al de financieringsmiddelen van de onderneming. Ze worden opgedeeld in eigen vermogen en vreemd vermogen en worden gerangschikt op afnemende liquiditeit.
– Het eigen vermogen is het bedrag van het kapitaal dat de eigenaars van het bedrijf hebben geïnvesteerd, samen met de gegenereerde winst die vervolgens geherinvesteerd werd. Het eigen vermogen is de financiële basis waarop de onderneming haar groeicapaciteit zal opbouwen en bepaalt tevens haar financiële onafhankelijkheid.
– Het vreemd vermogen geeft een overzicht van de schulden die een onderneming heeft ten opzichte van externe partijen om haar bezittingen te betalen en kan worden opgesplitst in vreemd vermogen op lange en korte termijn.
De schulden op meer dan één jaar vallen onder het vreemd vermogen op lange termijn. Hier vinden we bijvoorbeeld de investeringskredieten terug.
Het vreemd vermogen op korte termijn omvat schulden die binnen maximum één jaar betaald moeten worden. Veel van die schulden behoren tot de handelscyclus van de onderneming (handelsschulden, BTW, bezoldigingen, …).
Resultatenrekening:
De resultatenrekening legt alle gemaakte kosten en verdiende opbrengsten van het afgelopen boekjaar vast. Het toont aan of er winst of verlies is gemaakt. Zo nu en dan wordt er ook gesproken van de winst- en verliesrekening of exploitatierekening.
Toelichting:
De toelichting verschaft meer informatie over de door het bedrijf gepubliceerde grote aggregaten en de gehanteerde waarderingsregels in de balans en resultatenrekening.
Sociale balans:
De sociale balans verschaft informatie betreffende het personeel zoals het totale aantal personeelsleden, de aanwervingen, ontslagen, kortom het personeelsbestand, en de opleidingen.
Er bestaan modellen voor (gewone) ondernemingen, maar ook voor verenigingen en stichtingen. Banken en verzekeringsmaatschappijen publiceren op specifieke modellen. Voor elk type ondernemingen zijn er nog modellen voor vennootschappen met of zonder kapitaal.
– Het micro-model mag gebruikt worden door microvennootschappen. De microvennootschap is een kleine vennootschap die maximaal één van de hieronder vermelde drempelwaarden overschrijdt:
Personeelsbestand: 10 FTE
Omzet: 700.000 euro
Balanstotaal: 350.000 euro
– Het verkort model mag gebruikt worden door kleine, niet-beursgenoteerde, vennootschappen. Een vennootschap is klein indien zij maximaal één van onderstaande drempelwaarden overschrijdt:
Personeelsbestand: 50 FTE
Omzet: 9.000.000 euro
Balanstotaal: 4.500.000 euro
– Het volledig model moet gebruikt worden door alle andere vennootschappen. Kleine beursgenoteerde bedrijven vallen ook onder deze noemer.
In functie van hun juridische vorm en/of hun aandeelhouderschap, moeten ongeveer 450.000 van de Belgische bedrijven elk jaar hun jaarrekening en/of geconsolideerde jaarrekening neerleggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België. Het gaat hier om ondernemingen waarvan de verantwoordelijkheid van de aandeelhouders of vennoten beperkt is tot hun inbreng. Sinds 2003 werd de papieren versie vervangen door de verplichte elektronische versie die online via het internet moet worden ingediend.
Een bedrijf met publicatieplicht heeft na afsluiting van het boekjaar maximaal 7 maanden de tijd om zijn jaarrekening neer te leggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België. Bovendien moet de neerlegging plaatsvinden binnen 30 dagen na goedkeuring door de algemene vergadering (maximum 6 maanden na afsluiting van het boekjaar). Aan het laattijdig neerleggen van de jaarrekening hangt een boete vast. Daarnaast kan het schade toebrengen aan uw imago. Op tijd uw jaarrekening neerleggen is de boodschap!
Het raadplegen van een jaarrekening is voor ondernemingen in vele opzichten een must. U ontdekt hoe financieel gezond een onderneming is en met het oog op het eventueel aangaan van een nieuwe zakelijke samenwerking kan deze informatie verhelderend zijn. Ook legt het de sterktes en zwaktes van een onderneming bloot. Bovendien kan u gegevens uit de jaarrekening vergelijken met andere bedrijven actief in de sector om tot nieuwe inzichten te komen.
Heeft u een vraag of heeft u niet gevonden wat u juist zocht? Geen probleem, we hebben achter de schermen een team van gemotiveerde medewerkers die er alles aan doen om u zo goed mogelijk verder te helpen.