06 dec Hoe winst maken in een controversiële sector: Wapenwinkels worden net niet over dezelfde kam geschoren als drugs- en mensenhandel

Vlaamse wapenwinkels behoren tot de meer rendabele niche-activiteiten in de verkoopsector. Maar hun eigenaars kiezen niet het gemakkelijkste pad: de overheden controleren streng en de banken laten zich liever niet in met wapenhandel. “Wij worden net niet over dezelfde kam geschoren als drugs- en mensenhandel. – Wolfgang Riepl

Woensdagnamiddag, een felle wind en regenvlagen geselen het centrum van het Oost-Vlaamse Wetteren. Maar bij Van Nieuwenhuyse gaat de wapenverkoop onverstoord voort. Vooral discrete vijftigers komen in deze derde- generatiewinkel munitie of wapens inslaan.

Achter een met traliehekken afgesloten ruimte hangen geweren aan de muur, andere staan met de loop omhoog in rekken uitgestald. Er zijn wapens waarmee je als klant meteen kunt buiten wandelen, zoals luchtkarabijnen, alarmwapens, of BB-guns. Die laatste schieten plastic balletjes af, waar je hooguit een blauwe plek aan overhoudt. BB-guns ogen gevaarlijker dan ze in werkelijkheid zijn: ze mogen merknamen in licentie gebruiken. Aan de muur hangen zo een Heckler & Koch, een vervaarlijk grote colt, en zelfs een AK-47 kalasjnikov. Alarmwapens maken dan weer enkel lawaai, de loop is afgesloten. Met luchtkarabijnen – ook bekend als de loodjesgeweren op de kermis – mogen klanten in de tuin of in de garage op blikjes schieten. Tenminste, als daar niets van te zien valt vanop de openbare weg.

Vlaamse familiebedrijven

Bij de onderneming Van Nieuwenhuyse staan Axel Huycke (29), zijn vader Tom (61) en zijn moeder Christel Van Looy (53) ons te woord. Dat is niet zo vanzelfsprekend, want in het wereldje van de wapenwinkels is spreken zilver en zwijgen goud. “Niemand in de sector praat graag met de media. Ze zijn op hun hoede, want het is altijd negatief”, zucht Jan Bliki. De 64-jarige zakenman, met als officieel beroep ‘wapenmaker-handelaar’, is eigenaar van de schietstanden in Aalst (de grootste van Vlaanderen) en in Kontich. “Wapenwinkels worden door de antiwitwascel bijna over één kam geschoren met drugs en mensenhandel, ondanks de vele controles.”

Dat slechte imago leidt daarom niet tot rode cijfers. Volgens Trends Business Information, de financieel-economische databank van Trends-eigenaar Roularta, telt België 139 bedrijven met als activiteit ‘detailhandel in wapens en munitie in gespecialiseerde winkels’. Daarvan zijn er 67 in Vlaanderen, al dan niet verbonden aan een schietstand (lees meer en bekijk de ranglijst van de 15 meest rendabele wapenwinkels van Vlaanderen)

Centraal wapenregister

Een groot deel van het balanstotaal bij de vennootschappen wordt ingenomen door de voorraden van de winkeliers. Bij de BV Van Nieuwenhuyse, op plaats drie in onze cashflowlijst, zijn die voorraden goed voor bijna twee derde van het balanstotaal. Het wapenarsenaal achter het traliehekken maakt meteen duidelijk hoe dat komt. Munitie wordt bovendien nog eens extra beveiligd bewaard in hermetisch gesloten stalen kooien. En achter een gepantserde deur schuilt een magazijn met een bijkomende voorraad aan munitie en wapens.

Want het echte verhaal van de wapenwinkels begint na het lichte geschut zoals luchtkarabijnen, alarmwapens en BB-guns. “Wie een wapen wil kopen met een hogere vuurkracht dan die categorieën, heeft een vergunning nodig en moet een opleiding hebben gevolgd van minstens zes maanden in een schietstand”, legt Christel Van Looy uit. “Bovendien moet de persoon geslaagd zijn voor een examen. Wie nóg zwaardere wapens wil kopen, hoger dan kaliber. 22, moet daarvoor bovendien een speciale vergunning aanvragen bij de provincie. Die wordt dan nog eens goedgekeurd door de politie in de eigen gemeente of stad. De koper mag geen strafblad hebben, of ooit betrokken zijn geweest bij echtelijke of burenruzies.”

Jan Bliki van de schietstanden in Aalst en Kontich omschrijft de sportschutters daar als “de braafste mensen van de wereld”. Hij benadrukt dat wie een wapenvergunning wil, geen enkele fout mag begaan. “Mijn schietstandcafetaria in Aalst draait heel goed. Maar daar wordt bijna uitsluitend frisdrank geconsumeerd. Als je rijdt onder invloed, en je wordt betrapt, ben je ook onmiddellijk je wapenvergunning kwijt.”

Tijdens ons bezoek in Wetteren gaan enkele wapens over de toonbank. De namen van de kopers, met kopieën van het paspoort en de schietlicentie, verdwijnen in een map. Alle aan- en verkoop van wapens en munitie wordt opgenomen in een specifiek register voor munitie of vuurwapens. Die informatie gaat vervolgens naar het centrale wapenregister. Daarin staan alle wapens en munitie die in België zijn ingeschreven en gebruikt. Vandaag gebeurt dat nog op papier, vanaf 2024 ook digitaal.

Wapens zijn best betaalbaar. “Een tweedehands handvuurwapen kost enkele honderden euro. Voor een handvuurwapen van uitstekende kwaliteit moet je 3.000 tot 4.000 euro rekenen. Dan heb je echt de top”, zegt Jan Bliki. Bij Van Nieuwenhuyse hangt aan het duurste wapen een prijskaartje van 5.000 euro. Een luchtdrukgeweer is er te koop voor 200 tot 300 euro. “Een jaarlidmaatschap van een schietstand kost circa 300 euro”, gaat Jan Bliki voort. “Voor dat bedrag mag je zoveel schieten als je wil. Uiteraard moet je zelf de munitie betalen. Ons publiek is dus hoofdzakelijk Jan Modaal.” Twintig jaar geleden waren dat bijna uitsluitend mannen, maar het aantal vrouwelijke schutters stijgt gestaag tot 10 à 15 procent van het totaal.

In tegenstelling tot in veel andere sectoren woog de inflatie van de jongste jaren niet op de prijs van wapens. “De prijs van munitie ging wel omhoog”, zegt Axel Huycke. “In drie jaar tijd met een vijfde, als gevolg van de gestegen grondstofprijzen en de logistieke problemen door de pandemie. Aan munitie voor sommige kalibers was er echt tekort. Die markt zien we slechts langzaam herstellen.”

Geen banklening

De balansen van de meeste Vlaamse wapenwinkels ogen dus solide. De solvabiliteit bijvoorbeeld ligt er meestal heel hoog. Maar die medaille heeft een keerzijde: de wapenwinkels hebben nauwelijks bankschulden. Een uitzondering is de BV Blikinvest van Jan Bliki. Die vastgoedvennootschap is eigenaar van de schietstand in Kontich en had in het jongste boekjaar bankschulden voor 0,85 miljoen euro, bij een balanstotaal van 1,73 miljoen euro. “Banken willen niet meestappen in ons verhaal. Kredieten voor wapenhandel of schietstanden lijken uit den boze”, zegt Jan Bliki. “Blikinvest kreeg een banklening door een levenslange persoonlijke relatie met een bankier. En zelfs die lening was geen evidentie.”

Bij de BV Van Nieuwenhuyse sloot een van de vier grootbanken in België twee jaar geleden de rekening af voor dagelijkse transacties. De bank wou niets meer te maken hebben met wapenhandel. Van Nieuwenhuyse vond een andere bank voor het dagelijkse geldbeheer.

Wie een wapenwinkel wil uitbaten, moet dus een telg zijn van gevestigde wapenverkoper of een kapitaalkrachtige investeerder. In onze lijst van 15 wapenzaken met de grootste cashflow is bij vijf bedrijven een jonge generatie mee bestuurder in de vennootschappen. Met Axel Huycke (29) werd de opvolging in Wetteren verzekerd. Hij behaalde in september zijn diploma als wapenhandelaar, en werkt nu voltijds mee.

De 64-jarige Jan Bliki vond een tussenoplossing. Zijn voormalige werknemer Dieter Janssens (34) werd begin dit jaar de nieuwe eigenaar van BV Belgun ltd, nummer twee in onze lijst van grootste cashflowmakers. De vennootschap baat de wapenwinkel uit naast de schietstand in Kontich.

Jan Bliki blijft zelf nog eigenaar van de schietstand, via de vennootschap BV Blikinvest. Hij kocht die in 2019 van Nicolas Saverys, uitvoerend voorzitter van de raad van bestuur van de beursgenoteerde gastankerreder Exmar. De verwoede jager Saverys is het levend bewijs dat geld niet volstaat voor succesvol ondernemen in wapens. Hij was eigenaar van de wapenhandel en schietstand via de vennootschap NV Herlegem. Die had bij de verkoop in 2019 een verliezenput gedolven van 6,5 miljoen euro.

Een andere bekende zakenman, de West-Vlaming Joris Ide, doet evenmin gouden zaken met wapens. Hij kocht in 2013 de fabrikant van luxewapens Lebeau- Courally in Luik. Volgens de balans van vorig jaar was het bedrijf verlieslatend, bij een overgedragen verlies van bijna één miljoen euro.

Beter vergaat het Luc De Clerck (69), zoon van Roger, de stichter van het textielimperium Beaulieu. Luc De Clerck is eigenaar van de nummer één in onze lijst, de NV RM Vinck & Co uit Zutendaal. Maar dat bedrijf is een groothandel, het verkoopt geen wapens aan particulieren. Luc De Clerck heeft nog een tweede wapenbedrijf, in het Franse Châteauroux. Hij heeft er ook de grootste schietstand van Frankrijk.