02 nov Kredietverzekeraar Atradius: ‘België heeft zwaarste faillissementengolf na corona al achter de rug’

België heeft het zwaarste weer al gezien in het aantal faillissementen na corona. Dat zegt de kredietverzekeraar Atradius. De economische situatie is aanzienlijk genormaliseerd tegenover de situatie voor de pandemie. Ons land zou zelfs beter scoren dan Frankrijk en Nederland, uitgaand van de stijgingen die nog verwacht worden. Pascal Flisch, analist bij financieel-economische dataverstrekker Trends Business Information, nuanceert.  – Laurens Bouckaert

Het aantal faillissementen is dit jaar toegenomen. Die trend zal zich in 2024 getemperd voortzetten. Dat stelt een rapport van de kredietverzekeraar Atradius. Ons land zou echter bespaard blijven van de felste stortbuien. “Onze prognose is dat België de ergste stijging van het aantal faillissementen post corona al achter zich heeft gelaten”, zegt Theo Smid, de Nederlandse econoom van Atradius. “Wat we heel duidelijk zien, is dat na een dip in de coronatijd – steunmaatregelen en een moratorium op faillissementen hielden het omvallen van bedrijven tegen – het aantal faillissementen in 2022 met 42 procent is gestegen in België. Daarmee zitten jullie Belgen alweer op het niveau van voor de pandemie.”

“Wij voorspellen voor dit jaar en 2024 relatief beperkte stijgingen van het aantal faillissementen”, zegt Smid. “Voor dit jaar voorspellen we een stijging van 5 procent en voor volgend jaar een stijging van 2 procent. Dat komt vooral door de vertragende groei. We voorspellen niet langer dat er nog zombiebedrijven failliet gaan, of dat er nog een heel sterke terugkerende trend is naar het niveau van voor de pandemie. In die zin is de bocht in België al genomen, wat een verschil is met bijvoorbeeld Nederland, Italië en de Verenigde Staten. Dat zijn drie voorbeelden van landen waar de faillissementen nog relatief laag zijn en waar we nog wel een sterke stijging verwachten dit en volgend jaar.”

Hand boven het hoofd

Wat heeft België dan gedaan dat Frankrijk en Nederland zijn vergeten? “Een aantal landen zoals Frankrijk, Nederland en Italië heeft nog relatief lage faillissementsniveaus op dit moment”, weet Smid. “Dat kan komen doordat zij meer bedrijven de hand boven het hoofd hebben gehouden dan België, doordat bedrijven langer steun hebben gekregen of doordat de steun de liquiditeitspositie van bedrijven meer heeft verstevigd. Hierdoor zou de hele terugkeer naar normale niveaus, de stijging die wij verwachten, zich nog wel voordoen in Nederland, maar niet meer zozeer in België. Voor België is de veronderstelling dat het eigenlijk alweer in een normale situatie zit.”

Atradius raamt de faillissementen met een macro-economisch model. “Eigenlijk is de belangrijkste verklarende variabele daarin het bruto binnenlands product (bbp). Ofwel economische groei, ofwel een krimp”, legt Smid uit. “Het verschilt wel tussen landen in hoeverre faillissementen sterk of minder sterk reageren op veranderingen van het bbp. Voor Nederland is die correlatie heel erg sterk, en ook voor de Verenigde Staten. Voor België is die relatie wat minder sterk, maar ook voor jullie land vinden wij evengoed een verband tussen bbp-ontwikkeling en faillissementen.”

Vertekend beeld

De financieel-economische dataverstrekker Trends Business Information heeft zo zijn bedenkingen bij het rapport van de kredietverzekeraar. “Het is altijd leuk om te zien dat wij weinig faillissementen hebben”, klinkt het bij analist Pascal Flisch. “Maar dat is een vertekend beeld. Normaal gezien zouden wij er méér moeten hebben. Er zijn nu te veel zwakke ondernemingen die blijven draaien. En dat is niet gezond voor de economie.”

Flisch legt uit: “We zien overal dat de marges van de ondernemingen kleiner en kleiner worden. Dat is zeker het geval bij de grote ondernemingen, die bijna zo goed als geen marge meer hebben. Investeren wordt dan een probleem, terwijl het absoluut noodzakelijk is. Een laag aantal faillissementen lijkt aan te geven dat de economie gezond is, maar dat is niet zo. Meer dan 60.000 ondernemingen publiceren balansen met een negatief eigen vermogen. Dat zijn ondernemingen die meer schulden hebben dan hun totale balans. Zij kunnen gewoonweg niet alles terugbetalen. En dus maken zij constant nieuwe schulden om te overleven, om hun handelscyclus te doen blijven draaien.”

Heeft Atradius in zijn studie dan niet echt naar de balansen van de bedrijven gekeken? “Het is al vier jaar dat er te weinig faillissementen zijn. De economie is al langer vervalst door de ondersteuningsmaatregelen. De markt blijft ongezond.”

TBI-grafiek: Belgische faillissementen van de 5 laatste jaar, elk op de 10 eerste maanden van het jaar.
De vonnissen van 31 oktober moeten er nog bijgeteld worden.

Nieuwe golf

Wat kan dan een nieuwe faillissementengolf aanwakkeren? De galopperende rente bijvoorbeeld? “Zeker en vast”, antwoordt Flisch. “De rente kan ook niet ongezonde, maar wel te zwakke ondernemingen raken. En dat probleem komt er dan nog bij. Er zijn ondernemingen die een positieve solvabiliteit hebben, maar een te zwakke solvabiliteit om gezond te zijn. Die kunnen mee in zware problemen komen. Ik ben niet zo optimistisch voor 2024. Voor de ondernemingen die in de problemen komen is dat natuurlijk een drama. Maar een gezonde sanering is ergens nodig.”

“Het is vooral belangrijk om te onderkennen dat alle landen uit een vreemde periode komen, waarin steunmaatregelen de faillissementen kunstmatig laag hebben gehouden”, besluit Theo Smid.